Четверг, 28.03.2024, 15:22
Приветствую Вас Гость | RSS
Форма входа
Мини-чат
Дуслар

Шигапова Альвина Шамсиевна сайты

Главная » 2012 » Сентябрь » 26 » Дүртенчеләрдә яңа фән .
12:24
Дүртенчеләрдә яңа фән .

Ниһаять, сәгате сукты. Татарстан мәктәпләрендә яңа фән – Россия халыкларының дини мәдәнияте нигезләре укытыла башлады.
– Ил күләмендә Россия халыкларының рухи-әхлакый мәдәнияте нигезләре дигән яңа фәннең алты модуле тәкъ­дим ителде. Моңа 34 укыту сәгате каралган. Болар – Россия халыкларының дини мә­дәнияте, Дөньяви этика ни­гезләре, Православ мәдә­нияте нигезләре, Ислам мә­дәнияте нигезләре, Будда мә­дәнияте ни­гезләре, Иудаизм мәдәнияте ни­гезләре. Республикабыз мәктәпләренең 61 проценты – Дини мәдәният нигезләрен, 38 проценты Дөнь­я­­ви этика ни­гезләрен сайлап алды. Яңа фәнне меңләп мөгаллим укытачак. Болар – башлангыч класс, тарих һәм җәмгыять белеме укытучылары. Барча укучылар дәреслекләр белән тәэ­мин ителгән, Мәскәүдә нә­шер ител­гән дәреслекләрне үзе­бездә тәрҗемә иттердек. Урысча да, татарча да дәреслекләр җитәрлек, – дип сөйлә­гән иде 4 сентябрь көнне парламентта булган ислам дине турында сөйләшүдә ТР мә­гариф министрының беренче урынбасары Данил Мостафин.
– Министр урынбасары китергән процентларда йөзгә берәү тулмый. Әллә башка модульне дә сайлаучы булдымы? Шул дәреслекләрне дә күрсәтегез әле, – дип мин ми­нистрлыкның укыту процессын методик һәм дәреслекләтә тәэ­мин итү секторы мөдире Җәлил Мотыйгуллинга мөрә­җәгать иттем.
– Бәлкем, ялгыш ишет­кәнсездер. Без ике генә мо­дульгә заказ бирдек. Башка төр дәреслекләрне күрсәтә алмыйм. Әле татарчасын күбрәк тә бастырдык. Татарстаннан читтәге татар мәктәпләре сораса, аларны да тәэмин итә алабыз, – дип аңлатты һәм миңа Дини мәдәният нигезлә­ре белән Дөньяви этика нигезләренең татарчасын да, урысчасын да бүләк итте Җ.Мотыйгуллин. Җәлил әфәнде дөрес әйткән икән: берничә көн элек дүртенче сыйныфта укучы улым да яңа дәреслеген кү­тәреп кайтты, мәктәп китапханәсенә кайткан булган, укучыларга гына таратырга өлгермәгәннәр. Узган ел, урыс теленнән аермалы буларак, татар телен бер сәгатькә кыскарту бә­рабәренә физкультураны атнага өч сәгатькә җиткергәннәр иде. Быел инглиз телен атнага ике дәрескә калдыру хисабына әлеге яңа фәнне укыта башлаганнар. Шунысын да әйтергә кирәк: әүвәл яңа фәнне IV сыйныфның икенче яртыеллыгында башлап бишенче сыйныфның беренче яртыеллыгында дәвам итү каралган иде. Әмма православ дин әһелләренең, иртәрәк укытылган саен яхшырак, дигән тәкъдиме җиңеп чыкты. Бүген укучылар кулында булган дәреслек унҗиде сәгатькә генә исәпләнгән, шуңа күрә моны дәреслекнең беренче кисәге дип кенә карарга кирәк. Бу уңайдан озак еллар дини мәгариф белән шөгыль­ләнүче ТР Диния нәзарәтенең баш казые Җәлил хәзрәт Фазлыевның фикере башкачарак. "Әллә ни төптән уйланылган карар булмады бу. Авыл районнарында, әйтик, Арчада, Балтачта дүртенче сыйныфлар бишенчеләрдән ике-өч мәртә­бә артыграк. Чөнки кечкенә авылларда башлангыч мәктәпләр генә калды. Димәк, укытучыларны да күбрәк әзерләргә туры килә. Зур мәктәпләрдәге укытучылар, билгеле, әзерлек­лерәк була”, – дип исәпли ул. Әлбәттә, зур мәктәптә яңа фәнне яхшырак укыта алырлык кешене сайлап алу мөмкинлеге зуррак. Шул ук вакытта православ дин әһел­ләренең омтылышы да яхшы аңлашыла: укучы никадәр кечерәк яшьтә булса, аңа тәгаен бер дин вәкиле икәнлеген сеңдерү ансатрак. Дәреслекләр турында берничә сүз. Ни кызганыч, Мәскәүдәге "Русское слово” нәшрияте әзерләгән һәм урысча Ульян һәм Тверь шәһәрләрендә бастырылган дәреслекләр Казандагы "Идел-Пресс” басма­ха­нәсендә татарча дөнья күргән дәреслекләрдән сыйфатлырак (каты тышлы һәм ялтыравыклы). Кереш сүздәге аерма да игътибарны җәлеп итә: урысча басылган дәреслектә ("Основы религиозных культур народов России”) православиенең Россия тарихында аерым роль уйнавына басым ясала. Татарча дәреслектә бу раслау хаклы рәвештә төше­реп калдырылган. Татар телендәге дәреслекнең исемендә "ни­гезләре” дигән сүз нигәдер төшереп калдырылган ("Россия халыкларының дини мәдә­нияте”). Хәуваны – Һава (11 нче бит), "иңдергән”не "иңде” дип кенә язу (78 нче бит) кебек хилафлыклар да бар. Монысы тәрҗемәчегә һәм мөхәрриргә дәгъва булды. Дини мәдәният нигезләренең бер авторы, ислам дине турында язучысы үзе­безнең галим, РИУ ректоры Рәфыйк Мөхәммәтшин булуы – күңелле хәл. Дөрес, аның исем-фами­лиясе дәреслекнең тышлыгында күрсәтелмәгән (моны Рә­фыйк әфәнде үзе, бик кечкенә деталь бу, дәреслек басу таләпләренә кагылышлы нәрсә генә, дип аңлатты). Мәгъри­фәтче, Казандагы "Хә­тер” мә­чете имам-хатыйбы Харис хәзрәт Салихҗан әлеге китап белән танышып чыкканнан соң: "Ярыйсы гына дәреслек килеп чыккан. Якташ булганы өчен генә мактавым түгел: дәреслекнең иң яхшы, иң төпле өлеше – ислам турында бүлеге”, – дип аңа зур бәя бирде. Без Рәфыйк әфәндегә, Ислам мәдәнияте нигезләре дигән дәреслекне күреп буламы соң, анысын да Сез яздыгызмы, дип мөрәҗәгать иттек. "Әлеге китап миндә юк. Ишетүемчә, әлеге дәреслек авторларының берсе – Мәскәү ислам институтының элеккеге ректоры Марат Мортазин”, – дип җавап бирде ул безгә. Мәгълүм ки, Чечнядә шул дәреслеккә өстенлек биргәннәр. Кулда булмагач, әлеге хезмәт турында тәгаен нәрсәдер әйтүе кыен. Инде үзебезнең республикага килгәндә, бүген дә күп кенә дин әһелләребездән, мәктәпләребезгә ислам мәдә­нияте нигезләрен кертсәләр, яхшырак булыр иде, дигән уфтанулар ишетергә туры килә. Бер караганда, чиста татар авылларында шулай тиештер дә. Тик менә шәһәр җирлә­рендәге катнаш мәктәпләрдә татар балаларына – ислам мә­дәнияте ни­гезләре, урыс балаларына православ мәдә­нияте нигезләре укыта башласаң, сыйныфның урталай яисә зур һәм кечкенә өлешкә бүлгә­ләнү, мөселман һәм православ дип "әйткәләшү” куркынычы бар бит. Менә шуннан шикләнә безнең хакимиятләр. Шуңа күрә дә унбишәр ел ислам әхлагы нигезләрен укыткан мәктәпләр әле дә бу фәнне факультатив рәвештә генә укытуын дәвам итә. Әхлак дигәннән. "Основы светской этики” дигән дәреслекне "Дөньяви әхлак нигезләре” дип тәрҗемә итү, безнеңчә, уңышлы булмаган. "Әхлак нигезләре” дип тәрҗемә итәргә иде. Әнә "Татарча-урысча сүзлек”тә дә бу сүз "нравственность, этика, мораль” дип бирелә. Кыскасы, әхлакның тар мәгънәсе дә, киң мәгънәсе дә бар. "Этика” дип биреп кенә дәреслекнең гыйльмилеге артмый.

«Ватаным Татарстан» материаллары буенча

Просмотров: 713 | Добавил: Sasha116rus | Рейтинг: 0.0/0
Всего комментариев: 0


добавить Добавить комментарий